Offline Childhood: What Can Today’s Youth Learn from the 1980sGeneration?
DOI:
https://doi.org/10.16926/Keywords:
offline childhood, 1980s generation, Generation Z and Alpha, socio-emotional development, education and pedagogy, digital eraAbstract
The article addresses the issue of transformations in childhood from a comparative perspec-
tive—juxtaposing the experiences of the 1980s generation, raised in analog conditions, with the
childhood of contemporary Generations Z and Alpha, immersed in the digital world. The analysis
of changes in the model of childhood over the past decades indicates that the absence of technol-
ogy in the 1980s fostered the development of independence, social competences, and creativity,
whereas contemporary childhood is burdened with overstimulation, difficulties in concentration,
and the risk of screen addictions. The aim of the article is to highlight the values of offline child-
hood, which may serve as a counterbalance to the challenges of the digital era, as well as to em-
phasize the role of the school as an institution supporting balance between the online and offline
worlds. The conclusions underline the necessity of consciously incorporating simplicity, direct re-
lationships, and contact with nature into educational and upbringing practices, along with the
need for further research on the impact of digitalization on the socio-emotional development of
young people.
References
Bąk, A. (2015). Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci w Polsce. Wyniki badań ilościowych. Warszawa: Fundacja Dzieci Niczyje.
Dacka, M. (2023). Funkcjonowanie pokolenia Alpha – wyzwania i zagrożenia. Rola edukacji medialnej w kształtowaniu nowej generacji. Roczniki Nauk Społecznych, 36(2), 109–123.
Florek, M., Jażdżewska, A., Piekarska, K. (2021). Edukacja emocjonalna jako wyzwanie dla współczesnej szkoły i nauczycieli klas 1–3 szkoły podstawowej. Zbliżenia Cywilizacyjne, 17(1), 45–60.
Grochoła, M. (2014). Od pokolenia X do pokolenia Alpha – wartości mediów. W: I. Hofman, D. Kępa-Figura (red.), Współczesne media. Wartości w mediach – wartości mediów. T. 2: Wartości mediów (s. 31–38). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Jaskłowska, M. (2023). Kiedy nie było smartfonów, czyli dziecięce zabawy w PRL
– czy któreś z nich przetrwały do dziś? Kroniki Dziejów.pl. https://kronikidzie-
jow.pl/ciekawostki/kiedy-nie-bylo-smartfonow-czyli-dzieciece-zabawy-w-
prl-czy-ktores-z-nich-przetrwaly-do-dzis/
Jelinek, A. (2020). Oddziaływanie mediów na rozwój poznawczy dziecka.
W: N. Bednarska (red.), Dziecko – media – rozwój. O konsekwencjach obecności mediów w życiu dziecka (s. 63–96). Warszawa: Wydawnictwo APS.
Juszczyk, S. (2018). Funkcjonowanie współczesnego dziecka w przestrzeni edukacyjnej i medialnej. Chowanna, 1, 35–50.
Morbitzer, J. (2013). Ekspertyza dotycząca zmian w sposobie uczenia się osób urodzonych po 1990 r. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Poźniak, J. (2023). Czym interesuje się dzisiejsza młodzież? Dokariery.pl.
https://dokariery.pl/-/czym-interesuje-sie-dzisiejsza-mlodziez-
Szyller, A. (2018). Ewaluacja podręczników zintegrowanych do edukacji wczesnoszkolnej. Perspektywa dzieci. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu.
Ważna M. (2024, 28 lutego). W PRL-u dzieci i ryby głosu nie miały. Tak wyglądało
wychowanie. Medonet.pl. https://dziecko.medonet.pl/maluch/rozwoj-ma-
lucha/w-prl-u-dzieci-i-ryby-glosu-nie-mialy-tak-wygladalo-wychowa-
nie/51b4zp3
Wójcicka, N., Słupska, A., Groń, M., Ogrodzki, P., Piechna, J., Sowiński, P., Ryw-
czyńska, A., Domańska, E., Michałowski, A., Osuch, A., Oleszkiewicz, K.,
Ładna, A., Jankiewicz, A., Wałkuska, O., Rylski, A., Urbańska-Galanciak, D.,
Perfuński, M., & Czechowska, Z. (2025). W sieci wyzwań. Szkoła wychowania
w cyfrowym świecie. Warszawa: NASK – Państwowy Instytut Badawczy
Warszawskiego.
Walter, N., Pyżalski, J. (2021). Rozwijanie umiejętności cyfrowych młodych ludzi
– gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy? W: S.M. Kwiatkowski (red.), Współcze-
sne problemy pedagogiki. W kierunku integracji teorii z praktyką (s. 217–
234). Warszawa: Wydawnictwo APS.
