Zarządzanie kulturą jako element strategii rozwoju kapitału społecznego szkoły
DOI:
https://doi.org/10.16926/p.2023.32.02Słowa kluczowe:
edukacja, szkoła, kultura, zarządzanie, kapitał, polityka społecznaAbstrakt
Obok różnych propozycji rozwiązania aktualnego problemu określanego jako kryzys edukacyjny,
pojawiają się nowe koncepcje ekonomiczne i społeczne, związane z pojęciem kapitału społecznego.
W artykule podjęto próbę analizy uwarunkowań formowania się kapitału społecznego w szkole oraz
niektórych czynników wspierających jego rozwój. Szczególną uwagę przywiązuje się do zarządzania
kulturowego, które jest postrzegane jako wyznacznik skutecznego kształtowania nieformalnych war-
tości i standardów etycznych wspólnych dla społeczności szkolnej. W konkluzji wskazuje się, że nad-
rzędną wartością takiego strategicznego zarządzania kapitałem społecznym jest budowanie relacji
opartych na zaufaniu i partnerstwie. Tworzy to innowacyjną kulturę organizacyjną społeczności
szkolnej. Jej charakterystyczne cechy to: orientacja na przyszłość, elastyczność i zdolność do proak-
tywnego działania. W ten sposób kapitał społeczny staje się nośnikiem wartości kulturowych, które
powodują pozytywne zmiany w dominującym systemie kulturowym współczesnej edukacji.
Artykuł prezentuje następujące implikacje dla praktyki lub polityki edukacyjnej:
— Kreatorzy polityki edukacyjnej mogą zapoznać się z głównymi wymiarami organizacji społecznej
szkoły, które w teorii zarządzania stanowią podstawę wzrostu kapitału społecznego szkoły.
— Administratorzy mogą podjąć działania polegające na wypracowaniu innowacyjnej kultury or-
ganizacyjnej społeczności szkolnej, dostosowanej do aktualnych i przyszłych zmian w otoczeniu
szkoły jako organizacji.
— Edukatorzy mogą poprawić indywidualne środowisko edukacyjne każdego ucznia dzięki cyber-
przestrzeni edukacyjnej, która obecnie staje się coraz atrakcyjniejszą alternatywą dla dotych-
czasowych metod kształtowania kapitału społecznego szkoły.
— Uczestnicy procesu kształcenia powinni razem brać udział w wypracowaniu innowacyjnych
struktur więzi relacyjnych wspólnoty edukacyjnej za pośrednictwem zarządzania kulturowego,
które formatuje kulturę organizacyjną kapitału społecznego szkoły, jako systemu zrozumiałych
dla uczniów i kolektywnie przez nich akceptowanych znaczeń.
Bibliografia
Bell, P.A., Greene, Th.C., Fisher, J.D., & Baum, A.S. (2004). Psychologia środowiskowa. Transl. A. Jurkiewicz & others. Gdańsk: GWP. Primary publication:
Bell, P.A., Greene, Th.C., Fisher, J.D., & Baum, A.S. (1996). Environmental Psychology. Orlando: Harcourt.
Bourdieu, P. (1983). The Forms of Capital. In: J.G. Richardson (ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241–258). New York: Greenwood Press.
Castells, M. (2007). Społeczeństwo sieci. Transl. M. Marody & others. Warszawa: PWN. Primary publication: Castells, M. (1996). The Rise of the Network Society. Oxford: Wiley-Blackwell.
Erickson, B.H. (1996). Culture, class and connections. American Journal of Sociology, 102(1), 217–250.
Fukuyama, F. (1997). Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu. Transl. A. Śliwa, L. Śliwa. Warszawa: PWN. Primary publication: Fukuyama, F. 1995). Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity. New York: Free Press.
Granovetter, M. (1973). The Strength of Weak Ties. American Journal of Sociology, 78(6), 1360–1380.
Griffin, R.W. (2017). Podstawy zarządzania organizacjami. Transl. M. Rusiński. Warszawa: PWN. Primary publication: Griffin, R.W. (1996). Management. Boston: Houghton Mifflin.
Jarecka, U. (2004). Wirtualne więzi w globalizującym się świecie. In: M. Jacyno, A. Jawłowska, & M. Kempny (eds), Kultura w czasach globalizacji (pp. 256–276). Warszawa: IFiS PAN.
Jaskowska, B., & Dudczak, A. (2007). Library 2.0 – rewolucja i przełom, czy kolejny etap rozwoju współczesnego bibliotekarstwa? Przegląd Biblioteczny, 3, 354–365.
Jenkins, H. (2007). Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów. Transl. M. Bernatowicz, & M. Filiciak. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Primary publication: Jenkins, H. (2006). Convergence Culture: Where Old and New Media Collide. New York: University Press.
Juszczyk-Rygałło, J. (2015a). Kształtowanie osobistego środowiska edukacyjnego w cyberprzestrzeni. In: D. Morańska (ed.), Edukacja w cyberprzestrzeni – nowe wyzwania i problemy badawcze (pp. 181–190). Dąbrowa Górnicza: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Biznesu.
Juszczyk-Rygałło, J. (2015b). Edukacja społecznościowa. In: E. Sałata, M. Mazur, & J. Bojanowicz (Eds), Edukacja wczoraj – dziś – jutro. Edukacja w dialogu pokoleń i budowaniu lepszej przyszłości (pp. 61–69). Radom: Radomskie Towarzystwo Naukowe.
Juszczyk-Rygałło, J. (2017). Kształtowanie kapitału społecznego szkoły w warunkach wielokulturowości. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 20(2(78)), 53–66.
Krawczyk-Sokołowska, I. (2011). Wybrane aspekty wartości przedsiębiorstwa.
Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów. Zeszyt Naukowy Szkoły
Głównej Handlowej w Warszawie, 107, 165–178.
Lin, N. (2002). Social Capital: A Theory of Social Structure and Action. Cambridge:
University Press.
Lizardo, O. (2006). How cultural tastes shape personal networks. American So-
ciological Review, 71, 778–807.
Łobocki, J. (2013). Kapitał społeczny jako kategoria ekonomiczna. Studia Ekonomiczne, 129, 80–88.
Matysiak, A. (2008). Kapitał jako proces. Zeszyty Naukowe, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, 6, 85–101.
Mirski, A. (2012). Zarządzanie kulturowe. Zarządzanie w Kulturze, 13(1), 9–30.
Pachociński, R. (2006). Oświata i praca w erze globalizacji. Warszawa: Instytut
Badań Edukacyjnych.
Sztompka, P. (2016). Kapitał społeczny. Teoria przestrzeni międzyludzkiej. Kra-
ków: Znak Horyzont.
Tapscott, D. (2010). Cyfrowa dorosłość. Jak pokolenie sieci zmienia nasz świat.
Transl. P. Cyprański. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Primary publication: Tapscott, D. (2009). Grown up digital: How the next
generation is changing your world. New York: McGraw-Hill.
Wielecki, K. (1996). Młodzież i edukacja po wielkiej zmianie. In: K. Przyszczypkowski, & A. Zandecki (eds.), Edukacja i młodzież wobec społeczeństwa obywatelskiego (pp. 119–133). Poznań – Toruń: UAM Editor Press.
Wroczyński, R. (1985). Pedagogika społeczna. Warszawa: PWN.
Zarycki, T. (2008). Dwa wymiary kapitału społecznego w kontekście polskim. Pomorski Przegląd Gospodarczy, 2(37), 49–52.
