Wybrane aspekty funkcjonowania Połączonego Systemu Ewidencji Danych o Przeciwniku (PSED) w latach 1977–1990
Ключові слова:
KGB, Połączony System Ewidencji Danych o Przeciwniku, Aparat Roboczy, ewidencje operacyjne, współpraca służb specjalnych państw komunistycznych, działanie systemu rejestracji operacyjnychАнотація
Połączony System Ewidencji Danych o Przeciwniku (PSED) został utworzony na początku 1977 r. z inicjatywy I Zarządu Głównego KGB (wywiad zagraniczny). Na mocy tajnego Porozumienia przedstawicieli krajów komunistycznych, abonentami systemu zostały służby specjalne: Bułgarii, Czechosłowacji, Kuby, Mongolii, NRD, Polski, ZSRR i Węgier. Celem powstania PSED było gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji uzyskiwanych przez jednostki operacyjne służb specjalnych krajów znajdujących się w strefie wpływów radzieckich. Algorytm ewidencjonowania danych wywiadowczych został opracowany przez centralę systemu, tzw. Aparat Roboczy, który znajdował się w strukturach wywiadu ZSRR. Informacje uzyskiwane od wszystkich służb specjalnych państw – uczestników Porozumienia wprowadzano do tradycyjnych ewidencji kartotecznych oraz do komputerowych baz danych zainstalowanych w moskiewskiej siedzibie KGB. Rola i zadania realizowane w ramach działania systemu były ściśle podporządkowane interesom pionów wywiadu i kontrwywiadu państw bloku wschodniego, a przede wszystkim jednostkom operacyjnym KGB. Połączony System Ewidencji Danych o Przeciwniku przestał funkcjonować na przełomie lat 1989–1990, w związku z dokonującymi się ówcześnie zmianami polityczno-społecznymi w państwach Europy Środkowo-Wschodniej.
