In defense of children’s rights. Social-legal status of a child in the Second Republic of Poland
DOI:
https://doi.org/10.16926/p.2021.30.07Keywords:
children rights, orphanage, homelessnes, resocializationAbstract
In the Second Polish Republic, a number of different acts of law were introduced to standardize
and regulate the social and legal status of children. Yet, it was difficult to put into practice the
written demands due to the years of partitions, the war, and poverty, which caused to create too relaxed family ties, the increase in the number of orphans, homelessness and the appearance of morally neglected children. In the inter-war period, the homogeneous and well-planned childcare
became a prestigious issue. The educators themselves stood up for the children's rights to maintain their lives in dignity and joy. Apart from the educators, the issue became the subject of the various heated discussions of doctors, lawyers and educational activists. The concepts of reforming the educational care system were raised (the insufficiencies and wrongdoings in the work of the individual institutions were revealed), the organisation of special education, the staff training, as well as the attempts were made to develop the scientific basis in the sphere of childcare pedagogy.
References
Babicki J.Cz., Istota wychowania, „Wychowawca” 1929, nr 1.
Babicki J.Cz., Umieszczanie dzieci w rodzinach zastępczych, „Życie Dziecka” 1935,
nr 7–8.
Babicki J.Cz., Woytowicz-Grabińska W., Opieka społeczna nad dziećmi i młodzieżą, [w:] Encyklopedia wychowania, red. S. Łempicki, W. Gottlieb, B. Suchodolski, J. Włodarski, t. 3, z. 9 i 10, Warszawa 1939.
Balcerek M., Rozwój szkolnictwa specjalnego i opieki nad dzieckiem w Polsce
okresu międzywojennego, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1969, t. 12.
Budzińska-Tylicka J., Świadome macierzyństwo, Warszawa 1935.
Budzyńska-Tylicka J., W spawie naszego bytu, Warszawa 1916.
Ceysingerówna H., Czy chcemy przywileju? „Kobieta Współczesna” 1928, R. II,
nr 27.
Ceysingerówna H., Cudze dzieci, „Prosta Droga” 1931, nr 20.
Ceysingerówna H., Dzieci bezdomne, „Bluszcz” 1937, R. LIX, , nr 49.
Dekret o obowiązku szkolnym, Dz.U. R.P. 1919, nr 14, poz. 147, art. 32.
Gasik W., Praca wychowawcza z moralnie zaniedbanymi i nieletnimi przestępcami w Polsce międzywojennej, [w:] Dzieje szkolnictwa i pedagogiki specjalnej, pod red. S. Mauersberga, Warszawa 1990.
Grzegorzewska M., Uwagi o strukturze psychicznej niewidomych od urodzenia,
„Szkoła Specjalna” 1926–1927, t. 3, nr 1.
Grzegorzewska M., Szkolnictwo specjalne, [w:] Encyklopedia wychowania, t. 3,
z. 3 i 4, Warszawa 1938.
Jeżewski, K. Wioski sieroce. Program działalności Towarzystwa Wiosek Kościuszkowskich, b.d.w.
Kelm A., Formy opieki nad dzieckiem w Polsce Ludowej, Warszawa 1983.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1921 r. Tekst, Lwów – Warszawa 1926.
Kołak W., Kazimierz Lisiecki „Dziadek” (1902–1976), [w:] Opieka i pomoc społeczna w poglądach pedagogów, red. A. Datta-Jakubowska, Częstochowa
Korczak J., Prawo dziecka do szacunku, [w:] Wybór pism, t. 3, Warszawa 1958.
Lidia SALATA-ZASACKA
Korczak J., Jak kochać dziecko, [w:] Wybór pism, t. 3, Warszawa 1958.
Korczak J., Samorząd w szkole, „Mały Przegląd” 1927, R. IV, nr 3.
Krahelska H., Praca dzieci i młodocianych w Polsce, Warszawa 1928.
Krahelska H. Praca dzieci młodocianych a opieka społeczna, Warszawa 1930.
Manteuffel E., Poradnie dla młodzieży, „Opiekun Społeczny” 1937, nr 10–11.
Manteuffel E., Podstawy organizacyjne opieki społecznej w Polsce, Warszawa
Mogilnicki A., Dziecko i przestępstwo, Warszawa 1925.
Mogilnicki A., Dziecko wobec prawa, „Rocznik Pedagogiczny” 1928, t. 3.
Pedagogika opiekuńcza Józefa Czesława Babickiego. Pisma wybrane, oprac.
A. Kamiński, F. Kulpiński, Z. Skalska, Warszawa 1980.
Pismo do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Departament Zdrowia) z dnia
listopada 1926 r., APK, UWK I, sygn. 8329.
Preliminarz budżetowy Zakładu leczniczo-wychowawczego dla chłopców jaglicznych w Częstochowie, 23.10.1926 r., APK, UWK I, sygn. 8329.
Protokół z 5-go Zebrania Wydziału Wychowawczego Komitetu Wojewódzkiego
w Kielcach, odbytego w dniu 9 grudnia 1926 r., APK, UWK I, sygn. 8329.
Protokół z 17 posiedzenia Zarządu Komitetu Społecznego, z dnia 26 czerwca
r., APK, UWK I, sygn. 8687.
Projekt działalności Wojewódzkiego Komitetu Społecznego na rok budżetowy
/28, APK, UWK I, sygn. 8329.
Radlińska H., Podstawy walki z drugorocznością, „Praca Szkolna” 1932, nr 4.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej w sprawie powołania do życia
Pogotowi Opiekuńczych dla dzieci z dnia 19.II.1920 r., „Monitor Polski”
z 4 marca 1920 r., nr 52.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej, z dnia 27 marca 1924 r.
o przedmiocie odsyłania osób potrzebujących opieki do gmin, w których
osoby te mają prawo do opieki trwałej, Dz.U. R.P. 1924, nr 31, poz. 318.
Rozporządzenie Ministra WR i OP z marca 1927 r. o nadzorze zawodowym nad
szkołami dokształcającymi (Dz.U. R.P. 1927, nr 29, poz. 252).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o opiekunach społecznych i komisjach opieki społecznej, Dz.U. R.P. 1928, nr 29, poz.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 11 kwietnia 1929 r.
w sprawie ustanowienia opiekunów społecznych i wykonywania przez nich
obowiązków, Dz.U. R.P. 1929, nr 30, poz. 291.
Sempołowska S., Myśli kilka o dzieciach (1919), [w:] Pisma pedagogiczne i oświatowe, Warszawa 1962.
Szuman W., Z działalności Komitetu Umieszczania Sierot w Warszawie, „Życie
Dziecka” 1936, R. V, nr 8–9.
Ustawa z 4 czerwca 1920 r. o tymczasowym ustroju władz szkolnych, „Dziennik
Praw Państwa Polskiego” 1920, nr 6, poz. 49.
W obronie praw dziecka… 117
Ustawa z dnia 16 sierpnia 1923 r. o opiece społecznej, Dz.U. R.P. 1923, nr 92, art.
, poz. 726.
Ustawa o zatrudnieniu nieletnich i kobiet z dnia 2 lipca 1924 roku, Dz.U. R.P.
, nr 65,
Ustawa z dnia 11 marca 1932 r. o ustroju szkolnictwa, Dz.U. R.P. 1932, nr 38.
Woytowicz-Grabińska W., Droga życia, „Bluszcz” 1932, nr 1.
Woytowicz-Grabińska W., Pogotowie opiekuńcze, „Bluszcz” 1932, nr 27.
Woytowicz-Grabińska W., Jakże tu się uczyć, „Bluszcz” 1932, nr 47.
Woytowicz-Grabińska W., Bez gniazda, „Bluszcz” 1933.
Woytowicz-Grabińska W., Dziewczęta przed sądem, cz. 1, „Bluszcz” 1931, nr 41–
