Rozwój kompetencji nauczycielskich w polskim systemie kształcenia nauczycieli. Analiza aktu prawnego z perspektywy matury międzynarodowej

Abstrakt

W artykule przedstawiono wyniki analizy podstaw prawnych kształcenia nauczycieli przed podjęciem pracy w Polsce. Inspiracją były wcześniejsze badania dotyczące nauczycieli realizujących programy międzynarodowe w Polsce. Z naszych ustaleń wynika, że nauczyciele ci nie czują się przygotowani do pracy w szkołach międzynarodowych, które wymagają określonych kompetencji. Dlatego też postanowiliśmy dokonać analizy głównego aktu prawnego regulującego kształcenie nauczycieli przed podjęciem pracy oraz sprawdzić, czy i w jakim stopniu polski ustawodawca wziął pod uwagę kompetencje szczególnie potrzebne w szkołach międzynarodowych. Wyniki analizy pokazują, że polskie prawo kładzie szczególny nacisk na rozwój kompetencji poznawczych nauczycieli (znajomość przedmiotu nauczania, metody nauczania, cele polskiego systemu edukacji) i kompetencji interpersonalnych (komunikacja, refleksja nad praktyką zawodową). Z drugiej strony mniejszy nacisk kładzie się na kompetencje przywódcze. Trudno też znaleźć kompetencje związane ze świadomością globalną, postrzeganą jako umiejętność rozumienia współczesnego świata, połączona z rozpoznawaniem powiązań globalnych i lokalnych. Kompetencje intrapersonalne w ogóle nie były brane pod uwagę. Nie traktujemy tego statusu prawnego kształcenia nauczycieli jako słabości, ale raczej jako jego specyfikę, wynikającą z faktu, że szkoły międzynarodowe stanowią niewielki odsetek wszystkich szkół w Polsce. Prezentując tutaj polski przykład, jesteśmy zainteresowani rozwiązaniami przyjętymi w innych krajach, i jesteśmy przekonani, że dalsze badania porównawcze dotyczące kształcenia nauczycieli przed podjęciem pracy w Europie będą interesujące i potrzebne dla lepszego zrozumienia tego procesu i jego skutków