Strategie radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego – implikacje teoretyczne
DOI:
https://doi.org/10.16926/p.2020.29.10Słowa kluczowe:
młodzież, sytuacja konfliktu społecznego, strategie radzenia sobie w sytuacji konfliktu społecznegoAbstrakt
A young person who creates and implements certain life plans is exposed to situations of conflict related to school, contacts with peers and family relationships. For such a person, a conflict taking place in these three social spheres is an everyday, inevitable, and even natural situation. For some young people, conflicts with teachers, peers and parents constitute an important source of strong negative emotional stimulation and personal danger. There is no doubt that threats cause a lot of behaviours in a person, which are messages that describe a situation this person is currently in and whether it has the features of a difficult situation or not. Some young people, in the face of a dispute at school, in relationships with peers or at home, adopt destructive strategies in the form of an aggressive reaction to a conflict, avoiding active coping in the face of a conflict by engaging in other stress-free forms of activity or giving in to a conflict. However, there are also young people who cope with a social conflict situation well, treat a conflict as a challenge for themselves, which prompts them to mobilize their resources in order to overcome obstacles that prevent them from meeting their needs.
Bibliografia
Balawajder K., Rozwiązywanie konfliktów międzyludzkich, Wyd. UŚ., Katowice 1994.
Balawajder K., Zachowania uczestników konfliktu interpersonalnego, [w:] Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież ?, red. D. Borecka-Biernat, Wyd. Difin, Warszawa 2010.
Bielawska D., Konflikty w szkole w opinii młodzieży, [w:] Współczesne problemy w edukacji i wychowaniu, red. F. Bereźnicki, A. Bielawiec, Wydawnictwo Naukowe US, Szczecin 1995.
Borecka-Biernat D., Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania, Wyd. U.Wr., Wrocław 2006.
Borecka-Biernat D., Kwestionariusz strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego, „Psychologia Wychowawcza” 2012, nr 1–2, [http://dx.doi.org/10.5604/00332860.1094162].
Deutsch M., Współpraca i rywalizacja, [w:] Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka, red. M. Deutsch, P. Coleman, Wyd. UJ, Kraków 2005.
Domińska-Werbel D., Psychologiczne uwarunkowania strategii radzenia sobie młodzieży gimnazjalnej w trudnych sytuacjach społecznych, Wyd. PWSZ, Legnica 2014.
Donaldson D., Prinstein M., Danovsky M., Spirito A., Patterns of children’s coping with life stress: Implications with clinicians, „American Journal of Or-thopsychiatry“ 2000, nr 70 [DOI: http://dx.doi.org/10.1037/h0087689].
Filip A., Sposoby rozwiązywania konfliktów rodzinnych w percepcji młodzieży różniącej się korzystaniem z mediów, [w:] Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i mło-dzież ?, red. D. Borecka-Biernat, Difin, Warszawa 2010.
Frączek A., Wszystko o twojej agresji, „Charaktery” 2003, nr 7.
Gawryś M., Rozwiązywanie konfliktów w klasie, „Edukacja i Dialog” 2002, nr 8.
Gurba E., Relacje: rodzice-dorastające dzieci w ocenie rodziców i ich dorastających dzieci, „Psychologia Rozwojowa” 2006, t. 12, nr 1.
Gurba E., Nieporozumienia z dorastającymi dziećmi w rodzinie, Wyd. UJ., Kra-ków 2013.
Guszkowska M., Gorący A., Rychta-Siedlecka, J., Ważne zdarzenia życiowe i codzienne kłopoty jako źródło stresu w percepcji młodzieży, „Edukacja Otwarta” 2001, nr 4.
Heszen-Niejodek I., Pod wysokim napięciem, „Charaktery” 2000, nr 4.
Hibner A., Reagowanie oporem w sytuacji nacisku społecznego a wiek i płeć młodzieży, [w:] Zachowanie agresywne dzieci i młodzieży. Uwarunkowania oraz możliwości ich przezwyciężania, red. D. Borecka-Biernat, Difin, War-szawa 2013.
Jaworski R., Konflikt pokoleń w okresie adolescencji. Psychologiczne aspekty radzenia sobie ze stresem, [w:] Problemy człowiek w świecie psychologii, red. R. Jaworski, A. Wielgus, J. Łukjaniuk, Wyd. Naukowe Novum, Płock 2000.
Jerzewska M., Znaleźć ujście dla agresji, „Edukacja i Dialog“2006 ,nr 1.
Kłusek-Wojciszke B., Kwestionariusz stylów rozwiązywania konfliktów, „Czasopismo Psychologiczne”2009, nr 15(1).
Kobus K., Reyes O., A descriptive study of urban mexican american adoles-cents’perceived stress and coping, “Hispanic Journal of Behavioral Scien-ces” 2000, nr 22, [https://doi.org/10.1177/0739986300222002].
Komendant A., Przemoc w szkole wśród dziewcząt i chłopców, „Dyrektor Szkoły” 2007, nr 6.
Krzemionka-Brózda D., Nauczyciele wobec konfliktów w klasie szkolnej, „Kieleckie Studia Pedagogiczne i Psychologiczne” 1999, t.12.
Lachowska B., Style rozwiązywania konfliktów i ich efekty w relacji miedzy rodzicami i adolescentami- prezentacja narzędzi pomiaru, [w:] Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczy. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież?, red. D. Borecka-Biernat , Wyd. Difin, Warszawa 2010.
Lohman B., Jarvis P., Adolescent stressors, coping strategies, and psychological health studied in the family context, “Journal of Youth and Adolescence” 2000, nr 29 [http://dx.doi.org/10.1023/A:1005117020812].
Łosiewicz A., Dojrzewanie dzieci i rodziców, „Edukacja i Dialog” 2002, nr 2.
Miłkowska G., Agresja w okresie dorastania-charakterystyka, przejawy, przeciwdziałanie, [w:] Zagrożenia okresu dorastania, red. Z. Izdebski, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2012.
Miłkowska-Olejniczak G., Gimnazjalny agresor, „Nowa Szkoła” 2005, nr 2.
Olearczyk T., Psychopedagogiczne aspekty sytuacji konfliktowych w okresie adolescencji, [w:] Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów wieku adolescencji, red. M. Leśniak, Krakowska Akademia im. AFM, Kraków 2009.
Olubiński A., Konflikt a wychowanie-wprowadzenie w problematykę, „Kwartalnik Pedagogiczny” 1983, nr 3–4.
Olubiński A., Konflikty rodzice-dzieci. Dramat czy szansa, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 1992.
Pisula E., Sikora R., Wiek i płeć a radzenie sobie ze stresem przez młodzież w wieku 12–17 lat, „Przegląd Psychologiczny” 2008, nr 4.
Plewicka Z., Sytuacje konfliktowe uczniów w szkole, [w:] Zachowanie się młodzieży w sytuacjach trudnych i rozwój osobowości, red. M. Tyszkowa, Wyd. UAM, Poznań 1977.
Polak K., Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych, [w:] Sytuacje konfliktowe w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym, red. D. Borecka-Biernat, Wyd. Difin, Warszawa 2010.
Rostowska T, Rostowski J., Osobowościowe determinanty konfliktu międzypokoleniowego w rodzinie, [w:] Edukacja prorodzinna, red. M. Chymuk, D. Topa, Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2000.
Rostowska T., Konflikt międzypokoleniowy w rodzinie. Analiza psychologiczna, Wyd. U.Ł., Łódź 2001.
Różańska-Kowal J., Szkoła jako główne źródło stresu młodzieży w wieku dorastania, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2004, nr 3.
Sikora J., Zarządzanie konfliktem w zakładzie pracy, Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego, Bydgoszcz 1998.
Sikora R., Pisula E., Przyczyny stresu i strategie radzenia sobie ze stresem u młodzieży w wieku 14–16 lat, „Polskie Forum Psychologiczne” 2002, nr 2.
Smetana J., Daddis C., Domain specific antecedents of psychological control, parental monitoring, and adolescent autonomy: The role parenting beliefs and practices, “Child Development“ 2002, nr 73.
Trylińska-Tekielska E., Rola dzieci i rodziców w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, „Człowiek—Niepełnosprawność–Społeczeństwo” 2007, nr 1.
Tyszkowa M., Zachowanie się dzieci i młodzieży w sytuacjach trudnych. Teoretyczno-metodologiczne podstawy badań, [w:] Zachowanie się młodzieży w sytuacjach trudnych i rozwój osobowości, red. M. Tyszkowa, Wyd. UAM, Poznań 1977.
Tyszkowa M., Funkcjonowanie dzieci w sytuacjach trudnych, „Oświata i Wychowanie” 1979, nr 6.
Tyszkowa M., Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych, PWN, Warszawa 1986.
Tyszkowa M., Odporność psychiczna, [w:] Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Fundacja Innowacja, Warszawa 1997.
Woźniak-Krakowian A., Wieczorek G., Przemoc w szkole jako zjawisko społeczne, [w:] Problemy marginalizacji dzieci i młodzieży, red. A. Woź¬niak-Kra¬kowian, E. Napora, I. Gomółka-Walaszek, Wyd. AJD, Często¬chowa 2009.
Wrześniewski K., Style a strategie radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru, [w:] Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, red. I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak, Wyd. UŚ., Katowice 1996.
