Indywidualizacja jako proces społeczno-kulturowy a moralność
DOI:
https://doi.org/10.16926/p.2020.29.01Słowa kluczowe:
individualisation, morality, permissivism, moral relativism, the secularisation of moralityAbstrakt
In this article, the issue of structural individualisation, which is one of the results of social
modernisation, is adopted as the subject-matter. In the processes of individualisation, it is, first and foremost, the importance of an individual human being and matters relevant to their life, including the obligation to make constant choices in all the aspects of life, that is placed emphasis upon. In the aspect of values, the process of individualisation means transfer from values seen as responsibilities (related to duties) to values connected with self-fulfilment (self-development).
The consequence of individualisation is the significant changes in the realm of morality: departing from traditional moral values and standards, permissivism and moral relativism, the destruction of normativity, and the secularisation of morality. On the other hand, it creates the opportunity to determine one's own moral choices and shapean autonomous moral personality.
Bibliografia
Bauman Z., Moralność w niestabilnym świecie, Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 2006.
Bauman Z., Płynna nowoczesność, tłum. T. Kunz. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2000.
Bauman Z., Raport o kondycji moralnej świata, „Tygodnik Powszechny” 2005, nr 20.
Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze ku innej nowoczesności, tł. S. Cieśla, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002.
Berger P.L., Luckmann Th., Społeczne tworzenie rzeczywistości, tłum. J. Niżnik, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1983.
Budzyńska E., Młodzież europejska wobec aksjonormatywnych wyborów. Per-spektywa międzygeneracyjna, [w:] Ład aksjonormatywny w okresie kryzysu, red. D. Walczak-Duraj, J. Mariański. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkie-go, Łódź 2014.
Całe ciało. Rozmowa z prof. Zygmuntem Baumanem o naszej fizyczności, uro-dzie, modzie i przemijaniu. Rozmawiała Katarzyna Janowska, „Polityka” 2001, nr 50.
Gabriel K., Religiöses Milieu, [w:] Handbuch Religionssoziologie, Hrsg. von D. Pollack, V. Krech, O. Müller, M. Hero, Springer Fachmedien, Wiesbaden 2018.
Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. „ Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, tł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Heller Á., Wykłady i seminaria lubelskie, tł. J.P. Hudzik, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2006.
Kaufmann F.-X., Ist das Christentum in Deutschland zukunftsfähig?, [w:] Kirche – Idee und Wirklichkeit. Für eine Erneuerung aus dem Ursprung, Hrsg. von R. Heinzmann, Verlag Herder, Freiburg im Breisgau 2014.
Koch K., Zepchnięci na margines czy sól ziemi? O sytuacji wiary i Kościoła w postchrześcijańskich społecznościach Zachodu, „Homo Dei. Przegląd Teo-lo¬giczno-Dusz¬pasterski” 1998, 68, nr 4.
Kojder A.. Destrukcja normatywności: jej współczesne przejawy i skutki spo-łeczne, [w:] Śląsk – Polska – Europa. Zmieniające się społeczeństwo w per-spektywie lokalnej i globalnej. Księga X Ogólnopolskiego Zjazdu Socjolo-gicznego, red. A. Sułek, M.S. Szczepański, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1998.
Lash S., Refleksyjność i jej sobowtóry. Struktura, estetyka, wspólnota, [w:] U. Beck, A. Giddens, S. Lash. Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, tł. J. Konieczny, Wydaw-nictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Majka J., Duchowość chrześcijańska wobec współczesnej rewolucji obyczajowej, „Ateneum Kapłańskie” 1975, 85, nr 2.
Mariański. J. „Fides et ratio” a nauki społeczne, [w:] Wiara i rozum. Refleksje nad encykliką Jana Pawła II Fides et ratio, red. G. Witaszek, Wydawnictwo KUL, Lublin 1999.
Mariański J., Maturzyści puławscy w latach 1994–2016. Szkic do portretu mło-dych Polaków, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2019.
Mariański J., Moralność w kontekście społecznym, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2014.
Mariański, J. Od wartości do opcji? Czy społeczeństwo polskie staje się bardziej liberalne?, [w:] Dylematy współczesnego liberalizmu, red. P. Kryczka, R. Ma¬ciołka, Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki w Byd-goszczy. Bydgoszcz 2008.
Mariański J., Socjologia i moralność. Czym jest i dokąd zmierza socjologia mo-ralności?, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2019.
Mariański J., Socjologia moralności, [w:] Etyka. Część II (Filozoficzna etyka życia spełnionego), red. S. Janeczek, A. Starościc, Wydawnictwo KUL, Lu-blin 2016.
Mariański J., Uwarunkowania nowej ewangelizacji w demokratycznej Polsce, [w:] Oddanie i wytrwałość. Recepcja II polskiego synodu plenarnego, red. W. Góralski, H. Seweryniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2004.
Mariański J., Wartości i decyzje moralne współczesnych Polaków, [w:] Człowiek i jego decyzje, t. 1, red. K. Albin Kłosiński, A. Biela, Wydawnictwo KUL, Lublin 2009.
Morawski W., A historia toczy się dalej. Fragmenty wykładów, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2020.
Pickel G., Religion und Wertorientierungen, [w:] Handbuch Religionssoziologie, Hrsg. von D. Pollack, V. Krech, O. Müller, M. Hero, Springer Fachmedien, Wiesbaden 2018.
Podstawowe pojęci socjologii religii w eksplikacji ks. Janusza Mariańskiego, oprac. i wyboru dokonał M. Marczewski, Wydawnictwo Polihymnia, Lublin 2013.
Ponowoczesny świat i jego wyzwania. Rozmowa z profesorem Zygmuntem Bau-manem, „Res Humana” 13: 2003, nr 2.
Postmodernizm, czyli nowoczesność bez złudzeń. Z Zygmuntem Baumanem, pro-fesorem socjologii Uniwersytetu w Leeds, o prawodawcach i tłumaczach, o etyce i moralności, o odpowiedzialności i tolerancji rozmawia Adam Chmielewski, „Odra” 1995, 35, nr 1.
Prüfer P., Religia wspólnotowości a religijność zindywidualizowana – antago-nizm czy komplementarne uzupełnienie?, [w:] Ład aksjonormatywny w okre-sie kryzysu, red. D. Walczak-Duraj, J. Mariański, Wydawnictwo Uniwersy-tetu Łódzkiego, Łódź 2014.
Ratzinger J., Encyklika „Veritatis splendor”. Jezus nie przyszedł, aby potę-pić…”, „Tygodnik Powszechny” 1993, nr 42.
Ratzingier J., Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, tł. S. Czerwik, Wydawnic-two Jedność, Kielce 2005.
Sareło Z., Postmodernizm w pigułce, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 1998.
Sareło Z., Postmodernistyczny styl myślenia i życia, [w:] Postmodernizm. Wy-zwanie dla chrześcijaństwa, red. Z. Sareło, Wydawnictwo Pallottinum, Po-znań 1995.
Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, tł. J. Konieczny, Wydawnictwo Znak, Kraków 2005.
Sztompka P., Słownik socjologiczny. 1000 pojęć, Wydawnictwo Znak, Kraków 2020.
Schulze G., Die Erlebnisgesellschaft. Kultursoziologie der Gegenwart, Campus Verlag, Frankfurt–New York 1992.
Sroczyńska M., Deligimitization of religious dimension of marital and family intimacy in students’ evaluation., [w:] Between Construction and Decon-struction of the Universes of Meaning. Research into the Religiosity of Aca-demic Youth in the Years 1988 – 1998 – 2005 – 2017, red. S. H. Zaręba, M. Zarzecki, P. Lang, Berlin 2020.
Scena życia codziennego. Rozmowa z prof. Piotrem Sztompką, socjologiem, o nastrojach społecznych. Rozmawiała Katarzyna Janowska. „Polityka” 2002, nr 41.
Sześć niezbędnych zasad. Piotr Sztompka w rozmowie z Andrzejem Brzezieckim. „Znak” 2020, nr 2.
Wnuk-Lipiński E., Socjologia życia publicznego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.
Zemło M., Między szkołą a domem. Konteksty socjalizacyjne młodzieży szkół ponadpodstawowych, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.
Życiński J., Zagrożenie wartości humanistycznych w nurcie współczesnych przemian kulturowych, „Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rze¬szowskiej” 2: 1995.
