Totalitarny reżim komunistyczny i uwarunkowania sytuacyjne Kościoła katolickiego w kontekście powojennej rzeczywistości Polski (1945–1956)

Abstrakt

Głównym celem niniejszego artykułu jest ukazanie specyfiki totalitarnego reżimu komunistycznego
w odniesieniu do uwarunkowań sytuacyjnych Kościoła katolickiego funkcjonującego w przestrzeni
Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej wczesnego okresu powojennego (1945–1956). Analiza
omawianych zagadnień pozwala ukazać naturę stalinowskiego systemu represji określanego jako
„dyktatura proletariatu” z uwzględnieniem wyjątkowo trudnej sytuacji Kościoła katolickiego zmuszonego
nie tylko do walki o swoje przetrwanie, ale przede wszystkim o zachowanie chrześcijańskiej
tożsamości narodu polskiego. Dokonana reinterpretacja stalinowskiego systemu totalitarnego
z perspektywy chrześcijańskiej prakseologii personalistycznej ukazuje jego bezprecedensowo
zbrodniczy charakter. Przedstawienie fundamentalnych założeń absolutnie antyludzkiego
i antychrześcijańskiego paradygmatu charakteryzującego „dyktaturę proletariatu” pozwala zinterpretować
stalinizm w kategoriach nie tylko definiujących, ale także legitymizujących, a nawet
uwierzytelniających jedną z najstraszniejszych i najbardziej zdegenerowanych form systemów totalitarnych
XX wieku. Ma to kluczowe znaczenie, zwłaszcza dzisiaj, kiedy pojawiające się tendencje
często bagatelizują zbrodniczy charakter stalinizmu, a nawet traktują „model totalitarny” – zwłaszcza
w kontekście komunizmu – jako „specyficzne zjawisko historyczne” usiłujące rozwiązać wiele
skomplikowanych kwesti społeczno-politycznych, kulturowych i gospodarczych.