„Syndrom szpiegostwa” w świetle wybranych koncepcji psychologicznych

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę analizy tzw. „syndromu szpiegostwa”, wysuwając na plan pierwszy psychologiczne aspekty zjawiska, w tym przede wszystkim osobowość jednostki pracującej w tajnych służbach (oficer wywiadu, agent) oraz psychologiczne wyznaczniki sytuacji, czyli specyfikę kon- tekstu, otoczenia w jakim działa. Problematyka poruszona w artykule wymaga uwzględnienia perspektywy psychologii osobowości, włączając takie jej cechy, jak temperament, emocje, motywacje, struktury poznawcze w tym obraz ja, a także tożsamość; ponadto psychologii sytuacji ekstremalnych. Punktem wyjścia było dla autorki przyjęcie tezy o dynamicznej zależności osobowości jednostki i uwarunkowań otoczenia, które wspólnie decydują o zachowaniu i jego zmianach. Autorka stara się zarazem odpowiedzieć na pytanie, czy w oparciu o bogaty materiał psychologiczny poświęcony koncepcjom osobowości, a także specyfikę działań oraz wymogów rekrutacyjnych i wykonywanych zadań, można stworzyć model osobowości szpiega oraz model sytuacji.