Abstrakt
Głównym celem artykułu jest zbadanie, porównanie i zidentyfikowanie głównych cech i czynników, które wpłynęły na rozwój sportów nieolimpijskich w okresie historii nowożytnej i historii współczesnej, a także zidentyfikowanie kształtowania się autonomii sportów nieolimpijskich w międzynarodowym ruchu sportowym. Ustalono, że w okresie historii nowożytnej sport w swoim rozwoju miał charakter „chaotyczny” i uzyskał samodzielny rozwój jako odrębna sfera społeczna.
Rozwój sportów nieolimpijskich w okresie historii współczesnej przebiegał w dwóch etapach: I etap (1918–1979) – charakteryzujący się intensywnym rozwojem sportów nieolimpijskich w systemie międzynarodowego ruchu sportowego (rozwój sportów, które nie znalazły się w programie igrzysk olimpijskich), II etap (1980 – obecnie) – związany z konfrontacją i uznaniem sportów nieolimpijskich jako systemotwórczego elementu międzynarodowego ruchu sportowego i kształtowaniem się jego autonomii (tworzenie systemu zarządzania, organizacja i przeprowadzanie zawodów, rozwój nowych sportów, wsparcie informacyjne itp.). Główne warunki wstępne to postęp naukowo-techniczny, składnik organizacyjny, prawny, polityczny, naukowy, edukacyjny i społeczny. Głównymi czynnikami są rozwój przemysłu, produkcja, komponent kulturowy, uprzemysłowienie społeczeństwa, wzrost gospodarczy, znaczące osiągnięcia w nauce i technologii, rozwój przemysłu sportowego, biologiczna potrzeba aktywności fizycznej, transformacja aktywności fizycznej w sport, poprawa jakości życia, tworzenie organizacji sportowych, tworzenie środowiska instytucjonalnego, rozwój sfery naukowej i pola informacyjnego, manifestowanie tożsamości narodowej w sporcie itp.