Wojskowy sport wyczynowy w Czechosłowacji w latach 1945–1960

Abstrakt

Praca rekonstruuje proces formowania systemu czechosłowackiego wojskowego sportu wyczynowego w latach 1945–1960 r. Uwagę poświęcono powojennemu rozwojowi podstaw instytucjonalnych oraz wpływom zmian socjopolitycznych na badany obszar. Patronat wojska nad przygotowaniem sportowców wyczynowych stanowił logiczny punkt wyjścia ówczesnych warunków oraz modelowe rozwiązanie wprowadzane na wzór Związku Radzieckiego we wszystkich państwach tzw. bloku wschodniego. Po przejęciu władzy przez Partię Komunistyczną w lutym 1948 roku nadchodząca klasa rządząca przedefiniowała znaczenie wychowania fizycznego i sportu. Nie tylko sama sfera sportu wyczynowego pozbawiona została apolityczności i samodzielności, zdobywane wyniki elitarne pozwalały na prezentowanie osiągnięć systemu socjalistycznego. Ministerstwo Obrony Narodowej w militarnej atmosferze zimnej wojny posiadało wyjątkową pozycję, która umożliwiała funkcjonowanie kierowanego przez państwo systemu przygotowań do sportu wyczynowego. W gestii finansowo silnego ministerstwa byli sportowcy pełniący dwuletnią zasadniczą służbę wojskową oraz żołnierze zawodowi. Powszechny obowiązek obrony ułatwiał identyfikację obiecujących osób, zaś wsparcie materialne oraz zaplecze materialno-techniczne oferowały bezkonkurencyjne warunki. Ponadto środowisko wojskowe nie stało w sprzeczności z ówczesnymi kodeksami sportów amatorskich, status żołnierza nie był w kolizji z ideologiczną zasadą własnej klasyfikacji obywatelskiej. Po okresie poszukiwania optymalnego układu organizacyjnego powstała struktura, której podstawowymi jednostkami były Wojskowe Drużyny Sportowe Dukla, które stanowiły podstawę reprezentacji sportowej wyznaczającej wysoki poziom światowy dla kilku następnych generacji.