Abstrakt
Według teologów średniowiecznych w dualistycznym postrzeganiu człowieka najważniejszy był rozwój duszy. Wśród elit intelektualnych byli jednak przedstawiciele uniwersyteckiej medycyny, którzy przyjrzeli się potrzebom deprecjonowanego ciała. Ich myśli zapłodnione zostały przez arabskich lekarzy, przywoływanych jako auctoritas. Tomasz z Wrocławia (1297–1378), lekarz, autor traktatu Regimen sanitatis, przekonywał, że dieta to nie tylko jadło i napój, ale także ruch, co dziś rozumieć należy jako styl życia. Ruch określił jako exercitium, czyli ćwiczenie, które jest korzystne dla ludzi zdrowych. Chorzy zaś powinni stosować ćwiczenia uszczuplone, co należy pojmować jako ćwiczenia dostosowane do indywidualnych potrzeb. To nowoczesna, jak na tamte czasy, myśl, stanowiąca dziś podstawy rehabilitacji medycznej. W skład primum exercitium wchodzi także nacieranie ciała, by otwierały się pory, oraz czesanie głowy. Peeling i masaż, tak współcześnie nazwalibyśmy te zabiegi. Ich zalecanie w średniowieczu świadczy o świadomości autora znaczenia skóry w ogólnej kondycji człowieka. Według Tomasza konieczne są także umiarkowane zabawy ruchowe – spacer lub przejażdżka konna, co autor określił mianem exercitium secundum. Przekaz Tomasza z Wrocławia to kolejny dowód złożoności epoki, gdyż zaświadcza, że i wtedy, mimo współczesnych sądów o degradacji kultury fizycznej w tych czasach, zalecano dbałość
o zachowanie sprawności cielesnej.