Wpływ konsumpcji kolaboratywnej na jakość życia mieszkańców regionów turystycznych

Abstrakt

Jedną z form innowacji społecznych jest konsumpcja kolaboratywna. Koncepcja ta wkomponowuje się w idee przedsiębiorczości społecznej, która odnosi się „do działalności, głównie gospodarczej, podejmowanej w perspektywie i dla korzyści społecznej, zakładającej dominację efektów społecznych nad dążeniem do maksymalizacji zysku” [22], a istotnym jej celem jest „aktywne poszukiwanie i wykorzystywanie szans na rozwiązywanie problemów społecznych” [6]. Celem artykułu jest wykazanie roli konsumpcji kolaboratywnej w podnoszeniu jakości życia na podstawie rynku turystycznego. Autorki stawiają tezę, że konsumpcja kolaboratywna w turystyce wpływa na jakość życia nie tylko osób korzystających (m.in. wysoki stopień zaspokojenia potrzeb związanych z poczuciem indywidualności, autentyczności i wpólnotowości), ale również świadczących usługi (m.in. optymalizacja wykorzystania posiadanego majątku, niezależność od wpływów zewnętrznych, uzyskiwanie przez miejscową ludność bezpośrednich korzyści finansowych, utożsamianie się z własną kulturą, spójność społeczności lokalnej, zwiększenie zdolności człowieka do działania służące przeciwdziałaniu problemowi wykluczenia społecznego i zwiększeniu kreatywności jednostki). W części teoretycznej artykułu przedstawione zostały zależności pomiędzy zjawiskiem konsumpcji kolaboratywnej, innowacjami społecznymi, do których można ją zaklasyfikować, oraz jakością życia. Efektem analiz tych zagadnień jest przedstawienie korzyści społeczności lokalnych w sferze ekonomicznej, psychologicznej, społecznej i politycznej w ujęciu D.J. Timmothy’ego [24], czyli tzw. emancypacji ludności lokalnej. Dla empirycznego zilustrowania analizowanego zjawiska zostaną przedstawione wyniki badań autorskich na podstawie danych zastanych w portalu Airbnb. Przeanalizowano 65 historii gospodarzy, uczestników konsumcji kolaboratywnej po stronie podaży. Autorki przy pomocy badania typu desk reserach dokonały analizy korzyści, jakie konsumpcja kolaboratywna przynosi gospodarzom w sferach społecznej, ekonomicznej i psychologicznej, wskazały ponadto, że ten typ konsumpcji realizuje wiele celów rozwoju zrównoważonego, takich jak harmonia, sprawiedliwość, równowaga, integralność kulturowa i konserwacja przyrody. Na podstawie rozważań zauważono, że w turystyce zależność pomiędzy konsumpcją kolaboratywną a jakością życia ma charakter dwustronny. Po pierwsze, konsumpcja kolaboratywna wpływa na kształt i jakość produktu turystycznego oferowanego turystom. Nie dotyczy to tylko pobytu w konkretnym miejscu, ale również tworzenia ogólnie rozumianej „atmosfery miejsca”. Z drugiej strony, konsumpcja kolaboratywna przyczynia się do zadowolenia mieszkańców poprzez efekty ekonomiczne, społeczne (w sensie nawiązania głębokich relacji międzyludzkich i zyskania przyjaciół, oraz dotyczące związku z miejscem zamieszkania) oraz indywidualne, związane m.in. z rozwojem kreatywności i zyskaniem nowych umiejętności.