Rodzinny habitus w twórczości Zofii Rogoszówny

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: gru 31, 2024
Słowa kluczowe:
literatura dla dzieci, habitus, Bourdieu, Rogoszówna, dwór

Main Article Content

dr hab. prof. UAM
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-5178-631X

Abstrakt

Obraz domu i rodziny, najczęściej wywodzącej się ze środowiska ziemiańskiego, zajmuje ważne miejsce w twórczości Zofii Rogoszówny. W powieści Dziecinny dwór (1907) pisarka, wykorzystując wspomnienia ze swego dzieciństwa, nakreśliła obraz odchodzącej już do przeszłości kultury ziemiańskiej. Środowisko rodzinne ukazane w jej utworach zwykle daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, a habitus ukształtowany w pierwszych latach życia mieści w sobie zbiór fundamentalnych wartości, które pozwalają mierzyć się ze światem. Zgodnie z teorią Pierre’a Bourdieu świat zewnętrzny, zwłaszcza system edukacji uzależnionej od państw zaborczych, stanowi przestrzeń przemocy symbolicznej. Dom pozostaje ostoją ładu moralnego i politycznego, a rodzice mentorami łagodzącymi przemocowe oddziaływanie systemów zewnętrznych. Rogoszówna zdecydowanie zrywa z sielankowym wyobrażeniem dzieciństwa, ukazując je jako etap trudny, bo nieuchronnie powiązany z kształtowaniem nowego habitusu, w którym narzucone wartości nakładają się na prymarny porządek ukształtowany w środowisku rodzinnym.

Article Details

Numer
Nr 1 (2024): Czytanie Dwudziestolecia
Dział
Artykuły
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Biogram autora

dr hab. prof. UAM - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Agnieszka Kwiatkowska – dr hab. prof. UAM, pracuje w Zakładzie Literatury XX wieku, Teorii Literatury i Sztuki Przekładu IFP UAM, zaangażowana w prace Zespołu ds. Badań nad Kulturą i Literaturą dla Dzieci UAM, badaczka literatury dawnej i literatury polskiej XX wieku, zwłaszcza twórczości dla dzieci i młodzieży. Współautorka monografii Stulecie poetek polskich. Przekroje – tematy – interpretacje (Kraków 2018) ukazującej poezję dla dzieci jako integralną część bezprzymiotnikowej twórczości lirycznej, autorka licznych rozpraw poświęconych pisarstwu Danuty Wawiłow, Joanny Mueller, Anny Podczaszy, Ewy Szelburg-Zarembiny, Doroty Terakowskiej, Cezarego Harasimowicza, Rafała Witka, Pawła Beręsewicza, Joanny Pollakówny, Emilii Kiereś oraz publikacji dotyczących polskiej poezji dwudziestowiecznej (m. in. monografii Tradycja, rzecz osobista na temat twórczości Juliana Przybosia), współredaktorka Pism rozproszonych Juliana Przybosia. 

Bibliografia

Bourdieu P., Passeron J.-C., Reprodukcja: elementy teorii systemu nauczania, przeł. E. Neyman, wstęp i red. nauk. A. Kłoskowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.

Czabanowska-Wróbel A., Dziecko. Symbol i zagadnienie antropologiczne w literaturze Młodej Polski, Universitas, Kraków 2003.

Heska-Kwaśniewicz K., Opowieść o gnieździe rodzinnym – „Dziecinny dwór” Zofii Rogoszówny, [w:] tejże, Tajemnicze ogrody. Rozprawy i szkice z literatury dla dzieci i młodzieży, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1996, s. 65–69.

Heska-Kwaśniewicz K., Przypomnienie Zofii Rogoszówny i „Dziecinnego dworu”, [w:] tejże, Zapomniani pisarze, zapomniane książki dla małego i młodego czytelnika, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005, s. 112–125.

Kłoskowska A., Teoria socjologiczna Pierre’a Bourdieu. Wstęp do polskiego wydania, [w:] P. Bourdieu, J.-C. Passeron, Reprodukcja: elementy teorii systemu nauczania, przeł. E. Neyman, wstęp i red. nauk. A. Kłoskowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011, s. 11–51.

Kwiatkowski J., Dwudziestolecie międzywojenne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

Papuzińska J., Zatopione królestwo. O polskiej literaturze fantastycznej XX wieku dla dzieci i młodzieży, Literatura, Warszawa 2008.

Podhorska-Okołów S., Przedmowa, [do:] Z. Rogoszówna, Pisklęta, Księgarnia Stefana Kamińskiego, Kraków 1946.

Rogoszówna Z., Dzieci pana majstra, Gebethner i Wolff, Warszawa 1921.

Rogoszówna Z., Dziecinny dwór, Spółka Nakładowa „Książka”, Kraków 1911.

Rogoszówna Z., Jak to było w Krakowie, Księgarnia Stefana Kamińskiego, Kraków 1945.

Rogoszówna Z., Piosenki dziecięce, muzykę na tle motywów ludowych napisał S. Colonna-Walewski, zeszyt graficznie zdobił E. Bartłomiejczyk, Gebethner i Wolff, Warszawa 1924

Rogoszówna Z., Pisklęta, Spółka Nakładowa „Książka”, Kraków 1910.

Rogoszówna Z., Sroczka kaszkę warzyła. Gadki dziecięce spisane z ust ludu i wspomnień dzieciństwa, il. Z. Lubańska-Stryjeńska, muz. M. Świerzyński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów – Warszawa 1920.

Skrobiszewska H., Książki naszych dzieci, czyli o literaturze dla dzieci i młodzieży,

Wiedza Powszechna, Warszawa 1971.