Generacja alfa jako wyzwanie współczesnej edukacji wczesnoszkolnej. Zarys teoretyczny
DOI:
https://doi.org/10.16926/Słowa kluczowe:
dziecko, edukacja, wysokie technologie, przestrzeń cyfrowaAbstrakt
Współczesne czasy charakteryzują się szybkim rozwojem technologii cyfrowej, która wpływa na funkcjonowanie wielu obszarów codziennego życia. Ten dynamiczny rozwój przekształcił strukturę życia rodzinnego, zmieniając sposób budowania relacji międzypokoleniowych. Multimedia stały się podstawowym narzędziem pracy, rozrywki, komunikacji, a także wychowania i edukacji dzieci. Dzieci urodzone po 2010 roku nazywa się pokoleniem alfa, które urodziło się i wzrasta w zdigitalizowanej rzeczywistości. Nie znają świata bez multimediów, od urodzenia funkcjonują otoczeni technologią i dostępem do nieograniczonej ilości informacji, co sprzyja kształtowaniu się pewnych specyficznych cech nowej generacji.
Artykuł przedstawia przegląd literatury, wyników badań oraz tekstów zamieszczonych w publikacjach i portalach edukacyjnych polskich i angielskich, dotyczących rozwoju pokolenia alfa. Celem autorki było zwrócenie uwagi na zmiany, jakie powinny pojawić się we wczesnej edukacji dzieci, odnoszące się bezpośrednio do możliwości i potrzeb cyfrowego ucznia.
W artykule dokonano próby charakterystyki generacji alfa, wskazując główne wyzwania dla współczesnej edukacji wczesnoszkolnej. Wskazano drogi i możliwości przeobrażeń edukacyjnych w nowoczesnej szkole, wynikających ze zmian rozwojowych nowego pokolenia. Podkreślono konieczność przeobrażeń współczesnej szkoły tak, aby stała się przyjaznym środowiskiem rozwoju
dzieci pokolenia alfa.
Bibliografia
Brygoła, P. (2024). Kompetencje miękkie i twarde – co musisz o nich wiedzieć? https://www.umcs.pl/pl/kariera,13188,kompetencje-miekkie-i-twarde-comusisz-o-nich-wiedziec [dostęp: 28.12.2024].
Cieszynska-Rożek, J. (2014). Wpływ wysokich technologii na rozwój poznawczy dzieci w wieku niemowlęcym i poniemowlęcym. https://pm20.olsztyn.eu/wp-content/uploads/sites/10/2021/03/Wplyw-technologii-na-rozwojmowy.pdf [dostęp: 28.12.2024].
Dacka, M. (2025). Funkcjonowanie pokolenia Alpha – wyzwania i zagrożenia. Rola edukacji medialnej w kształtowaniu nowej generacji. http://cejsh.icm. edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_17951_j_2023_36_2_109-123 [dostęp: 8.01.2025].
Dudel, B. (2013). Istota i rodzaje kompetencji kluczowych (s. 14–16). W: Uszyńska-Jarmoc J., Dudel B., Głoskowska-Sołdatow M. (red.), Rozwijanie kompetencji kluczowych uczniów w procesie edukacji wczesnoszkolnej. Kraków: Impuls.
Gruchoła, M. (2016). Pokolenie Alpha – nowy wymiar tożsamości? Rozprawy Społeczne, 10,(3), 5–13. (https://rozprawyspoleczne.edu.pl/POKOLENIE-ALPHA-NOWY-WYMIAR-TOZSAMOSCI-,111042,0,1.html [dostęp:10.01.2025].
Kociankowski, M. (2024). Jak pracować z uczniami z pokolenia Alfa? https://cms.nowaera.pl ebook [dostęp: 8.01.2025].
Karbowniczek, J. (2024). Podstawy edukacji zintegrowanej w klasach 1–3. Lublin: Innowatio Press, wydawnictwo Naukowe WSEI.
Kozimor-Cyganik, A. (2024). Pokolenie alfa w szkole. Jak z nimi pracować? https://edurada.pl/76677-2/ [dostęp: 10.01.2025].
McCrindle, M., Wolfinger, E. (2009). The ABC of XYZ: Understanding the Global Generations. London: McCrindle. https://www.researchgate.net/profile/Mark-Mccrindle/publication/328347222_The_ABC_of_XYZ_Understanding[dostęp: 9.01.2025].
Nowicka, M. (2020). Młodzi z pokolenia Z i Alpha jako zadanie dla pedagogów.
Czyli o konieczności „łapania fali”. Kwartalnik Naukowy FIDES ET RATIO”
4(44), 164–176.
Okoń, W. (2007). Nowe spojrzenie na program edukacji. Chowanna, 2, 11–15.
Ostrowska, B. (2024). Gen Z i Alfa – czyli z kim pracujemy w szkołach? https://www.edunews.pl/badania-i-debaty/opinie/6280-gen-z-i-alfa-czyliz-kim-pracujemy-w-szkolach [dostęp: 9.01.2025].
Perano, U. (2019). Meet Generation Alpha, the 9-year-olds shaping our future. AXIOS. https://www.axios.com/2019/08/08/generation-alpha-millennialchildren [dostęp: 10.01.2025].
Siembida, M. (2018). Wysokie technologie jako nośnik wartości w wychowaniu
małego dziecka. Studia z Teorii Wychowania, 9(3), 201–216.
Swargiary, K. (2024). The Impact of Digital Learning Environments on Cognitive,
Social, and Emotional Development in Generation Alpha Children: A Comparative
Analysis. https://www.researchgate.net/publication/382510647_Digital_
Learning_Environments_on_Cognitive_ [dostęp: 12.02.2025].
Szadkowska, I. (2024). Wychowujemy pokolenie borsuków. https://www.mjakmama24.pl/starszak/wychowanie/wychowujemy-pokolenie-borsukow-ro[dostęp: 12.01.2025].
Sztompka, P. (2012). Socjologia. Analiza społeczna. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.